نقدی بر آراء شجاعی زند در باره ی عرفی شدن در کتاب های «دین، جامعه و عرفی شدن» و «عرفی شدن در تجربه ی مسیحی و اسلامی»
نویسندگان
چکیده
در میان نوشته هایی که به زبان فارسی منتشر شده است، آثار کمی وجود دارد که جامعه شناسانه به فرآیند سکولاریزاسیون پرداخته باشند. در این میان دو کتاب از آثار شجاعی زند نمونه های برجسته ای هستند که مطالب ارزنده ای به خواننده ارائه می کنند. مطالبی مانند شاخص های عرفی شدن، بسترهای عرفی شدن، عوامل عرفی شدن، تفاوت مسیحیت و اسلام در عرفی شدن و تئوری های عرفی شدن. این ابحاث در عین حال خالی از نکاتی قابل تأمّل نمی باشند. برخی نکات، روش شناختی هستند مثل اینکه نگاه جامعه شناختی به دین در مقام تعریف، باید متوجه قدر مشترک فهم متخصصان دین باشد، نه متوجه برداشت شخصی جامعه شناس، یا اینکه کانون توجه جامعه شناس در بحث عرفی شدن، باید عملکرد و فهم عموم مردم از منابع دینی باشد، نه خود منابع. برخی نکات قابل تأمل دیگر در کتاب های شجاعی زند، محتوایی هستند مثل تقسیم دو گانۀ ادیان به اندماجی و تجزی گرا که برخی از دیدگاه ها را ندیده می گیرد، یا اینکه تقابل میان دین و دنیا را به عنوان پیشْ شرط لازم برای به راه افتادن موتور عرفی شدن دانستن که فرض ناتمامی به نظر می رسد، یا تأکید فراوان روی تفاوت آموزه های دین اسلام و مسیحیت که توجه به فهم و عمل پیروان از اهمیت آن می کاهد، یا مفهوم عرفی شدن دین که وسیله ای تبلیغاتی شده است، یا عدم توجه کافی به مکانیسم های احتمالی مشترک، یا عدم تفطن به انواع تکثر، و بالاخره ابهام مفهوم «تجدد فی نفسه».
منابع مشابه
دین و عرفی شدن در ایران معاصر
عرفی شدن دین در دو گفتمان اسلام سیاسی وتجدد، دارای معانی متفاوتی است. تجدد در پی عرفی شدن دین است تا مفاهیم اساسی خود را در خارج از حوزه دین معنا دهی کند؛ اما اسلام گرایی در پی عرفی شدن است تا بر اساس تحولات وتغییرات ومقتضیات زمان ودر چارچوب اجتهاد، به مسائل ونیازها در دایره شریعت پاسخ دهد. در تاریخ معاصر ایران این دو گفتمان مبنای بسیاری از تحولات سیاسی ـ اجتماعی است وبرای تحلیل آنها باید با عص...
متن کاملبررسی نمودهای عرفی شدن دین در سبک زندگی جوانان شهر اصفهان (با تأکید بر نظریه عرفی شدن)
ظهورجامعة مصرفی به واسطة فزونی کالاهای مادی از یک سو و دموکراتیزه شدن مصرف و عمومیت یافتن آن از سوی دیگر، به انتخابی شدن زندگی روزمره می‌انجامد و همین امر نشان دهندة اهمیت روزافزون سبک زندگی در جامعة معاصر است. عامل مذهب نقش مهمی در گزینش سبک زندگی دارد. دین نه تنها مردم را نسبت به برخی از سبک‌های زندگی در قیاس با سبک‌های زندگی دیگر ترغیب می‌نماید، بلکه می‌تواند تأثیر قابل ملاحظه‌ای در کنترل فر...
متن کاملدین و عرفی شدن در ایران معاصر
عرفی شدن دین در دو گفتمان اسلام سیاسی وتجدد، دارای معانی متفاوتی است. تجدد در پی عرفی شدن دین است تا مفاهیم اساسی خود را در خارج از حوزه دین معنا دهی کند؛ اما اسلام گرایی در پی عرفی شدن است تا بر اساس تحولات وتغییرات ومقتضیات زمان ودر چارچوب اجتهاد، به مسائل ونیازها در دایره شریعت پاسخ دهد. در تاریخ معاصر ایران این دو گفتمان مبنای بسیاری از تحولات سیاسی ـ اجتماعی است وبرای تحلیل آنها باید با عص...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
جامعه شناسی ایرانجلد ۸، شماره ۴، صفحات ۱۵-۲۹
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023